'Επαρσις και Οίησις-

Christoffer Wilhelm Eckersberg (1733-1853) Σωκράτης και Αλκιβιάδης


Έχουμε ομαδικώς περιπέσει σε βαθύ συλλογισμό που συνοδεύεται και από αρκετή κατάθλιψη.
Η αιτία είναι τα όσα διαδραματίζονται στο Δήμο Κορινθίων, οι συμπεριφορές, οι φαιδρές δηλώσεις, η ανακολουθία, η προχειρότητα, η λογοδιάρροια η έπαρση, η αλαζονεία .
Και ίσως να μην έχει πλέον κανένα νόημα να αναφερόμαστε συνέχεια μόνο σε αυτά ως φαινόμενα.
Νόημα θα είχε να εξετάσουμε τρόπους θεραπείας της απαράδεκτης κατάστασης - εάν υπάρχουν.
Σκεφτήκαμε το Σωκράτη και τη Μαιευτική του, εκείνο το ''γνώρισε τον εαυτό σου '' που μας έδωσαν να πιπιλάμε από μικρά παιδιά, αλλά δεν μας είπαν οι δάσκαλοι πως να φτάσουμε ως εκεί.
Και μέσα από την παρακάτω μικρή αναφορά στο Σωκράτη απευθυνόμαστε σε ΟΛΟΥΣ:Βουλευτές, Νομάρχες, Δημάρχους, Αντιδημάρχους, Νομαρχιακούς και Δημοτικούς Συμβούλους, Δημοσιογράφους, πολίτες
Μην επιτρέπετε άλλο κατρακύλισμα και εκφυλισμό της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.
Αντισταθείτε με την ΑΡΕΤΗ και στηλιτεύσατε κάθε φαινόμενο έπαρσης και οίησης.

Η αρετή κατά Σωκράτη θεωρείται η πρώτη δεσπόζουσα ψυχική ιδιότητα.
Πάνω σε αυτή ο Σωκράτης διαπλάθει "με τέχνη και επιμέλεια" την ψυχήν του νεαρού Αλκιβιάδη και γενικότερα των συνομιλητών του (Πλάτωνος "Αλκιβιάδης" 124).

Η "μαιευτική", μέσω των ερωτήσεων του Σωκράτη και των απαντήσεων των συνομιλητών του, επί αφηρημένης έννοιας, έχει σαν στόχο την αναζήτηση της αληθείας μέσα από τη λογική.
Διότι η αρετή υπάρχει "δυνάμει" στους ανθρώπους και γι' αυτό όλοι νομίζουν ότι την κατέχουν. Όμως, μόνο με την επισταμένη αναζήτηση και μάθηση κοντά σε "αγαθό σύμβουλο" μπορεί η αρετή να καταστεί κτήμα του ανθρώπου, με την προϋπόθεση ότι αυτός θα εφαρμόσει τις επιταγές της σε όλη τούτη ζωή (Πρόκλου "Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδην" 182 - 183).

Η αναζήτηση της αντικειμενικότητας της έγκυρης γνώμης και όχι της επί μέρους υποκειμενικότητας των συνομιλητών είναι ο επιδιωκόμενος στόχος του ορισμού των αφηρημένων εννοιών και δη της αρετής.

Σκοπός δε μαιευτικής/διαλεκτικής είναι όχι απλά η θεωρητική διατύπωση των εννοιών, αλλά η έμπρακτη εφαρμογή στη στάση και τις επιλογές του βίου. (Διάλογοι "Λάχης", Περί Ανδρείας, "Χαρμίδης", Περί Σωφροσύνης, "Πολιτεία", Περί Δικαιοσύνης).

''Σωφροσύνη εστί το εαυτόν γιγνώσκειν".

(είναι σωφροσύνη το να γνωρίζει κανείς τον εαυτόν του).

(Πλάτωνος "Αλκιβιάδης" 131Β).

"Ανθρώποισι πάσι μέτεστι γινώσκειν εωυτούς και σωφρονείν".

(Ηράκλειτος, απ. 116).


Το ατελές δεν μπορεί να προοδεύσει προς την τελειότητα του είδους του, εάν προηγουμένως δεν απαλλαγεί από τα εμπόδια της πλάνης και της "οιήσεως", λέει ο Πρόκλος ("Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδην" 174).
Η "οίησις", το να είναι κανείς βέβαιος ότι γνωρίζει, ενώ δεν γνωρίζει, είναι το κυριότερο εμπόδιο για την κατάκτηση της αρετής, διότι συνοδεύεται από την αλαζονεία και την έπαρση.
Η οδός προς την αρετή ανοίγει μόνο όταν αρθούν τα εσωτερικά εμπόδια.
Ο συνομιλητής του Σωκράτους, απαντώντας σε ερωτήσεις, περιπίπτει σε αντιφάσεις και συνεπώς αναγκάζεται να "ομολογήσει" την άγνοιά του. Ομολογιών ενώπιον των άλλων και εξετάζοντας τα του εαυτού προχωρεί στη "λογοδοσία", στον "τον λόγον διδόναι", διαπιστώνοντας ενώπιον όλων την άγνοιά του.
Δια να "εκμαιεύσει" ο Σωκράτης την "ομολογία" της αγνοίας και της πλήρους σύγχυσης από τον συνομιλητή του δεν είναι επιθετικός, αλλά πράος και συγκαταβατικός.

Αναγκάζει με προσήνεια τον συνομιλητή του εις τον "λόγον διδόναι", στην λογοδοσία. Αυτή είναι η αναγνώριση της "διπλής αγνοίας", η οποία επιτρέπει στην ψυχή του συνομιλητή, αφού ομολογήσει την άγνοια του να εκφράσει την πρώτη "απορία". Από τη διπλή αγνοία έφθασε στην απλή δια της απορίας. Από την απορία ο δρόμος θα τον οδηγήσει στην επιστήμη, στο ''επίστασθαι''

Ποία η φύση "της διπλής αγνοίας";

Η διπλή άγνοια συνίσταται στην πεποίθηση του ανθρώπου ότι γνωρίζει, ενώ δεν γνωρίζει. Η άγνοια είναι διπλή, διότι, κατεχόμενος από αυτής δεν πρόκειται ποτέ να διερωτηθεί, να θέσει απορίες για να αναζητήσει να μάθει εκείνο που αγνοεί. Θα παραμείνει δια παντός στο σκοτάδι της αμάθειας του. Υπαίτια της πλάνης του είναι η αλαζονεία, η οποία δεν θα του επιτρέψει να φθάσει στην απλή άγνοια και μέσω αυτής στην επιστήμη.

Αναζητείται ο σώφρων δάσκαλος που θα οδηγήσει δια της Μαιευτικής στη διπλή ομολογία, στο ''επίστασθαι'' και τελικά στην αρετή.

Υπάρχει;
Ας σκεφτούμε ποιοι έχουν αναλάβει το ρόλο του δασκάλου στο Δήμο Κορινθίων για να εξακριβώσουμε ποια δυνατότητα υπάρχει να οδηγηθούμε στην αρετή.

Σήμερα γίνεται η τρίτη κατά σειρά ''προσπάθεια διαβούλευσης ''(?) για το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Κορίνθου.
Την Τετάρτη γίνεται δημοτικό Συμβούλιο αφού η δημοτική αρχή θεωρεί πως η διαβούλευση είναι πλέον αρκετή για να προχωρήσει σε έγκριση και αποδοχή των προτεινόμενων παρεμβάσεων και στην κατασκευή του υπόγειου γκαράζ στα Περιβολάκια.

Ποιος ''πεφωτισμένος'' θα εφαρμόσει την Σωκράτεια Μαιευτική και στις δύο περιπτώσεις;